Kundaklama özellikle eskiden ebeveynlerin çok fazla kullandığı bir yöntem iken bir süre uzmanların kalça çıkığına sebep olduğunu belirtmesi üzerine ebeveynlerin tercih etmediği ve uygulamadığı bir yöntemdi. Ancak günümüzde daha az kullanılmakla birlikte tekrar gündeme gelen bir uygulama.
Uzmanlar doğru uygulandığında kundaklamanın bebeğe iyi geldiğini söylerken yanlış uygulamanın ise bebeğe zarar verebileceği konusunda uyarır ve her bebeğin de kundaklanmaya ihtiyacı olmayabileceğine dikkat çeker. Kundağın faydalarından yararlanmak isteyen ebeveynlerin de bebek kundaklamanın doğru yöntemlerini öğrenmesi gerekir.
KUNDAK NEDİR?
Bebeğin üşümemesi, istemsiz olarak yaptığı refleksler nedeniyle uykusunun bölünmemesi ve güvende hissetmesi amaçlarıyla bir bez ile sıkıca sarılması kundaklama olarak adlandırılır.
YANLIŞ KUNDAKLAMANIN ZARARLARI NELERDİR?
Doğumu takip eden günlerde yanlış uygulanan kundaklama bebeklerde kalça çıkığına sebep olabilir. Uzmanlar doğumdan sonraki ilk haftalarda bağ dokuları gevşek olan bebek için yanlış kundaklamanın kalça çıkığı riskini arttırdığını vurgular. Doğumdan sonra kolları ve bacakları hafif kıvrık duran bebeğin bir süre daha bu pozisyonunu koruması gerekir çünkü bağ dokuları ve kemikleri henüz düz durmak için yeterince gelişmemiştir. Bebeğin doğumdan sonraki ilk haftalarda kalçası ve bacaklarının zorla düz tutularak sıkıca kundaklanması kalça çıkığı riskini arttırır. Bebeğin vücudunun ve bacaklarının dümdüz olacak şekilde kundaklanmasına tam kundak adı verilir ve bu yanlış bir uygulamadır.
Kundaklıyken bebeğin mutlaka sırt üstü yatırılması gerekir, bebeğin sırt üstü yatırılmadığı durumlarda ani bebek ölümü gerçekleşme riski vardır.
Kundağın çok sıkı olması bebeğin nefes alıp verişini olumsuz etkiler, solunum yolu enfeksiyonlarına sebep olabilir.
Çok kalın bezlerle yapılan kundak bebeğin vücut ısısının gereğinden fazla yükselmesine sebep olur
Uzun süre uyku halinde kalan bebek beslenmek için uyanmakta zorlanabilir ve ihtiyacı olan miktarda beslenmediği için kilo artış hızı düşebilir.
BEBEK NASIL KUNDAKLANMALIDIR?
Uzmanlar bebeklerin doğumu takip eden ilk üç ay ve uyku zamanlarında kundaklanmasını önerir. Ancak her bebek kundaklanmalı diye bir kaide de yok. Ebeveynlerin bebeğin sinyallerini iyi gözlemlemesi gerekir, çünkü her bebek kundaklanmayı sevmez. Eğer bebek kundaklandığında huzurlu ise ve daha rahat uykuya dalıyorsa kundaklama bebek için uygun olabilir. Bunun yanında bebek kundaklandığında huzursuz ise ağlıyor ve ellerini ve bacaklarını serbest bırakmak için çabalıyorsa bebek kundaklanmayı sevmemiş demektir ve kundaklamaktan vazgeçmek gerekir.
Kundaklanmayı seven bebeğin sıkı sıkı ve kat kat bezlerle sarılması yerine esnek ve ince bir bezle yarım kundak tekniği ile kundaklamak gerekir. Yarım kundak tekniği bebeğin bacaklarının sarılmadığı kundaklama yöntemidir. Bu yöntem kalça çıkığı riskini ortadan kaldırır.
YARIM KUNDAK NASIL YAPILIR?
İnce ve esnek bir bezi bebeğin bakım masasına/yatağa serin ve örtünün üstteki ucunu içe katlayarak bir ters üçgen oluşturun.
Bebeği boynu bezin ucuna gelecek ve açıkta kalacak şekilde bezin üstüne yerleştirin.
Bebeğin sol kolunu nazikçe vücuduna yaklaştırın.
Örtüyü sol kolu da kapatacak şekilde sağ kolun içine yerleştirin.
Örtünün altta kalan ucunu sıkı olmayacak şekilde bebeğin bacaklarını ve gövdesini örtün.
Bebeğin sağ kolunu nazikçe vücuduna yaklaştırın.
Bezin boşta kalan ucunu sağ kolu da kapatacak şekilde bebeğin sol kolunun altına yerleştirin.
DOĞRU KUNDAKLAMANIN FAYDALARI NELERDİR?
Yanlış yapılan kundaklamanın zararı dışında doğru kundaklama yöntemlerinin bebeğe birçok faydası var;
Doğum sonrasında anne karnının sıcaklığına ve darlığına alışan bebeğin kundaklanması dış dünyaya alışma sürecini kolaylaştırır, anne karnında hissi vererek bebeğin daha huzurlu olmasını ve güvende hissetmesini sağlar.
Kundaklanan bebeğin ayrılık kaygısı azalır.
Bebek uykuya daha rahat geçer.
Doğru uygulanan kundaklama yöntemleri istemsiz refleks hareketlerini ve sıçramaları azaltarak bebeğin uzun süre kesintisiz bir uyku almasını sağlar.
Doğumu takip eden ilk günlerde bebeğin tam oturmamış vücut ısı dengesini kurmasına yardımcı olur, bebeği sıcak tutar.
Gaz sancısına iyi gelir.
Kolik bebeğin sakinleşmesine yardımcı olur.
Kundaklanan bebek dönerek yüzüstü pozisyona gelemediği için ani bebek ölümü sendromu riskini azaltır.
KUNDAK YAPILMAYA NE ZAMAN BAŞLANIR VE NE ZAMAN BIRAKILMALIDIR?
Bebeğin doğumundan hemen sonra yarım kundaklama yapılmaya başlanabilir ve yalnızca ilk 3 ay bebek kundaklanmalı. Bebek 3-4 aylık olduğunda kendi kendine vücudunu döndürme kabiliyetini kazanır. Bebek bu kabiliyeti kazanmadan kundaklamayı bırakmak gerekir.
KUNDAKLAMA NASIL BIRAKILMALIDIR?
Kundaklı uyumaya alışan bebeğin birdenbire kundaktan vazgeçmesi kolay değildir. Bu nedenle kundaklama yavaş yavaş bebeği alıştırarak bırakılmalı. Bebeğin önce bir kolunu serbest bırakarak, bir süre sonra iki kolu serbest bırakarak kundağı yavaş yavaş bırakmak gerekir.
KUNDAK YAPILIRKEN NELERE DİKKAT EDİLMELİDİR?
Bebeğin kundak yapılacağı bezin bebeğin vücut ısı dengesini bozmayacak ve çok sıkı olmayacak ince ve esnek bir kumaştan olması gerekir.
Kundak yaparken bebeğin yüzünün açıkta kalacak şekilde sarılmalıdır.
Kundaklanırken bebeğin vücudunun üst kısmı daha sıkı sarılırken kalça ve bacaklar sıkılmadan örtülmelidir. Kalça çıkığı riski oluşmaması için bebeğin kalça ve bacaklarının hareket edebiliyor olması gerekir.
Kundağın çok sıkı bağlanması bebeğin nefes almasını zorlaştırabilir ve çok sıkı sarılan kundaklar bebeğin organlarının fonksiyonlarını olumsuz etkileyebilir. Bebeğin kundağın içinde az da olsa alanının olması ve bezin çok sıkı bağlanmaması gerekir.
Kundağın gevşek olması ve bebeğin kollarının serbest kalması, bebeğin hareketleri nedeniyle örtünün yüzüne dolanmasına ve nefesinin engellenmesine sebep olabilir, bunun yanında yüzüstü yatırılan bebeklerde ani bebek ölümü sendromu riski yüksektir, bu nedenle bebeğin mutlaka sırt üstü yatırılması gerekir.
Kundaklama bebeğin rahatlamasını ve uzun süre uyumasını sağlasa da hareketlerini kısıtlar, bebeğin serbest bir şekilde hareket etmesi, gerinmesi ve esnemesi vücut gelişimi için önemlidir Bu nedenle bebek sürekli kundakta kalmamalıdır.