Kültür-Sanat

İlham Veren Kadınlar: Nüzhet Gökdoğan

Tam adı Hatice Nüzhet Gökdoğan olan ünlü gökbilimci, Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk bilim kadınlarından bir tanesidir.

Hayatı

Hatice Nüzhet Gökdoğan, 1910 yılında İstanbul’da doğmuştur. Babası Atatürk’ün silah arkadaşlarından tümgeneral Mehmet Zihni Toydemir’dir. Yatılı öğrencisi olduğu Erenköy Kız Lisesinden 1928 yılında mezun olmuştur. Kazandığı devlet bursu ile fizik alanında lisans eğitimi için Fransa’ya gitmiştir. Lyon Kız Lisesinde Fransızca öğrendikten sonra Erkek Lisesi bölümüne geçerek matematik ağırlıklı bir eğitim görmüştür. 1932’de matematik lisansını tamamlamış, 1933’te de fizik öğrenimi görmeye başlamış ve Paris Gözlemevi’nde staj yapma olanağı bulmuştur.

Başarıları ve Akademisyenliği

1933 Üniversite reformu ile Türkiye'ye dönen Gökdoğan, İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Astronomi Enstitüsü’ne doçent olarak atanmıştır. Böylelikle bu fakültede görev yapan ilk doçent ünvanını almış olmuştur. Üniversite bahçesine bir gözlemevi kurulması için çalışmalar yapmıştır. 1936’da ise şimdi İstanbul Teknik Üniversitesi olarak bildiğimiz Yüksek Mühendis Mektebine müderris muavini sıfatıyla atanmıştır ve böylelikle bu okulun ilk kadın çalışanı olmuştur.

1937 yılında İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi bünyesinde doktora tezini tamamlamıştır. Bu tez, fakülte kayıtlarında “bir” numaralı tez olarak kayıtlıdır, yani fakültenin ilk tezi olma özelliğini taşımaktadır. 

1948 yılında profesör ünvanını alan Nüzhet Gökdoğan, Türk Matematik Derneği ve Türk Üniversiteli Kadınlar Derneği kurucularındandır. Aynı amanda 20 yıl boyunca Türk Astronomi Derneği bünyesinde başkanlık görevini sürdürmüştür.

1954 yılında İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi dekanlığına seçilmiştir. Türkiye’nin ilk kadın dekanı olarak bu görevini iki yıl boyunca sürdürmüştür. 1978 yılında ikinci kez dekan olarak seçilmiştir.

Akademik hayatı boyunca 6 ders kitabı çevirisi yapıp 3 ders kitabı ve 13 bilimsel makale yazan Nüzhet Gökdoğan, 2003 yılında kalp yetmezliğinden vefat etmiştir.